Budujmy z migrantami i uchodźcami mosty, nie mury

110. Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy obchodzony jest 29 września pod hasłem "Bóg idzie ze swoim ludem".

"Jego celem jest zwrócenie uwagi całej wspólnoty Kościoła na ludzi, którzy opuszczają swoje rodzinne strony uciekając przed wojną, prześladowaniem - bądź szukają lepszego, bezpieczniejszego życia" - powiedział PAP bp Zadarko.

Zwrócił uwagę, że część poszkodowanych w powodzi na południu Polski, która zmuszona została opuścić swoje dotychczasowe miejsca życia znajduje się w sytuacji podobnej do tej, w jakiej są uchodźcy. Można ich wręcz nazwać "uchodźcami klimatycznymi" - ocenił duchowny.

Stwierdził, że "społeczeństwa przyjmujące migrantów zawsze z tego korzystają". "W socjologii mówi się m.in. o mechanizmach przyciągania, z których jednym jest rynek pracy a drugim kryzys demograficzny. W Polsce mamy zapaść demograficzną. W 2022 r. przybyło do nas 200-300 tys. pracowników z innych państw, ponieważ u nas daje się odczuć brak rąk do pracy" - zwrócił uwagę bp Zadarko.

Przyznał, że coraz większym wyzwaniem zwłaszcza dla bezpieczeństwa obywateli jest rosnąca z roku na rok skala nielegalnej migracji, czyli przekraczania granic bez jakiegokolwiek formalnego zezwolenia na pobytu, czy tym bardziej do pracy.

"Według różnych szacunków w świecie jest obecnie ok. 120 mln uchodźców. Oznacza to, że powiększa się zbrodnia gangów przemytników, handel ludźmi i przymusowa praca dzieci" - ostrzegł bp Zadarko.

Na pytanie, gdzie kończy się granica otwartości na migrantów, hierarcha podkreślił, że zgodnie z nauką Kościoła katolickiego "nie ma granic dla miłosierdzia wobec człowieka potrzebującego". "Oczywiście mamy świadomość, że wszystkim w jednym momencie nie da się pomóc, ponieważ jest to fizycznie nierealne. Kościół katolicki zachęca jednak do solidarności z tymi, którzy są w katastrofalnej sytuacji i do uszanowania ich godności" - powiedział biskup.

Przyznał, że w doktrynie Kościoła katolickiego istnieje tzw. ordo caritatis, czyli porządek miłości. "Według św. Tomasza z Akwinu chrześcijanin ma moralny obowiązek w pierwszej kolejności pomóc najbliższym, z którymi związany jest np. więzami krwi. W drugiej kolejności są przyjaciele i znajomi. Natomiast, jeśli obcy jest w gorszej sytuacji niż najbliżsi, to istnieje moralny obowiązek w pierwszej kolejności pomóc obcemu" - wyjaśnił.

Powiedział, że "migranci zarobkowi i uchodźcy znikną, gdy uda się ich zatrzymać w krajach ich pochodzenia".

Bp Zadarko podkreślił, że od prowadzenia polityki migracyjnej jest państwo, a nie Kościół czy organizacje pozarządowe.

"Za to, ile ludzi przyjąć i kogo, na jakich warunkach oraz w jaki sposób - odpowiada państwo, bo w grę wchodzą przepisy międzynarodowe, bezpieczeństwo społeczeństwa oraz ochrona granic" - powiedział biskup. Dodał, że "państwo musi także określić warunki niewpuszczania obcych lub ich deportacji, gdy okażą się niebezpieczni".

Według hierarchy niepokoić powinny inicjatywy w rodzaju tzw. patroli obywatelskich, które "na własnych zasadach dokonują samosądów nad obcymi obywatelami". Jak ocenił, "świadczy to jakiejś słabości instytucji państwa".

Zdaniem biskupa, polityka migracyjna państwa powinna być roztropna.

"Z badań socjologicznych wynika, że jeśli migranci i uchodźcy stanowią grupę powyżej kilkunastu procent w społeczeństwie, wówczas pojawiają się poważne napięcia i problemy" - zwrócił uwagę hierarcha. Dodał, że kiedy proces migracyjny nie jest wystarczająco kontrolowany, dochodzi do tego, co obserwujemy obecnie w państwach Europy Zachodniej, "a co wielu Polaków nazywa patologią i czego nikt nie chce w naszym kraju".

Zaznaczył, że "obcokrajowcy nie mogą również mieć większych praw i przywilejów, niż obywatele społeczeństwa przyjmującego, bo to zaowocuje antagonizmami, ksenofobią, niechęcią do wspierania rzeczywiście potrzebujących".

Podkreślił, że "na uchodźcach i migrantach ciąży obowiązek uszanowania naszej kultury, naszego prawa i zasad bezpieczeństwa".

Zwrócił uwagę, że poważnym problemem jest dopuszczenie "do atomizacji, anonimowości i separacji albo gettoizacji grup obcokrajowców". Zaznaczył, że nie wystarczy dać im pracę i mieszkanie. "Protestujące na ulicach Francji czy Belgii to już trzecie pokolenie migrantów, które urodziło się w tych krajach, zna język francuski - a mimo to ciągle żyje pozostając na marginesie społeczeństwa" - powiedział duchowny.

Według biskupa, "przyjmowanie obcokrajowców na wielką skalę musi być poprzedzone przygotowaniem społeczeństwa przyjmującego i być oparte na jakiejś roztropnej i bezpiecznej wizji przyszłego, wspólnego życia". "To nie może być inżynieria społeczna, ani wiara w +pospolite ruszenie+, że to się samo ułoży. Spotkanie kultur i religii może przerodzić się w ostrą rywalizację i doprowadzić do poważnych kryzysów" - ostrzegł hierarcha.

Zwrócił uwagę, że także w Polsce są już getta językowe. "W dużych miastach mamy osiedla, gdzie całe bloki wynajmowane są przez agencje rekrutujące pracowników w Azji i Afryce, i oferujące nie zawsze sprawiedliwe wynagrodzenie. Większość tych ludzi nie znając języka polskiego łączy się w grupy etniczne i organizuje sobie życie obok nas" - powiedział bp Zadarko.

"Duże liczebnie grupy etniczne lub narodowościowe jednoczące się w takich warunkach są jakąś odmianą nacjonalizmu z silnym poczuciem odrębnej tożsamości, które siłą rzeczy mają tendencje tworzenia struktur paralelnych" - zauważył biskup.

Podkreślił, że Kościół katolicki jest przeciwny sankcjonowaniu tego rodzaju sytuacji, ponieważ powołaniem chrześcijanina jest budowanie relacji i szacunek dla ludzkiej godności.

"Papież Franciszek mówi o przyjęciu, ochronie, promocji i integracji migrantów i społeczeństw. To zasady organizowania życia z migrantami i uchodźcami, jeśli zostaną przez państwo wpuszczeni do kraju. Nie zostawia się tych ludzi samych sobie. Budujmy mosty, nie mury między nami, dajmy szansę na edukację i osobisty rozwój " - powiedział bp Zadarko.

Zaznaczył, że Kościół zachęca, aby budować z obcokrajowcami "wspólną przyszłość bez reglamentowania im swojej dobroci i życzliwości".

"Chrześcijaństwo uczy zupełnie innego spojrzenia na drugiego człowieka niż to, które jest owocem stosunków społecznych, gospodarczych, ekonomicznych, rynku pracy a zwłaszcza strasznie rujnującego nas kapitalizmu, gdzie w niektórych warunkach gospodarki rynkowej nie tylko obcy nie ma szans, ale nawet rodacy" - powiedział.

Zastrzegł, że nie chodzi o to, żeby uchodźcy stale żyli tylko z pomocy socjalnej na koszt podatników.

"Państwo socjalne w takiej wersji jest katastrofą, bo zamiast umożliwiać obcokrajowcom osobisty rozwój i samodzielność, sprowadza ich do roli petentów. Ponadto, tolerowanie czy akceptowanie status quo unikających pracy, to grzech przeciwko godności tych ludzi" - zaznaczył biskup. Wyjaśnił, że przez takie działania odbiera się im szansę na lepsze życie i powiela negatywne stereotypy, które są skutecznym paliwem dla różnego rodzaju populistycznych ekstremistów".

Hierarcha zwrócił także uwagę, że istnieje prawo do nieemigrowania.

"Nie wolno poprzez zaniedbania czy konkretną politykę zmuszać ludzi do emigracji. Pytanie, co robią państwa, żeby ludzie nie musieli wyjeżdżać za chlebem? - zapytał duchowny.

Zwrócił uwagę, że obecnie na świecie toczy się blisko 50 wojen, co oznacza, że ludzie dalej będą uciekać za lepszym życiem. Niestety apel papieża Franciszka, o odejście od ideologii wyzysku na rzecz wzajemnej odpowiedzialności i sprawiedliwego świata jest traktowany jak utopia" - stwierdził.

Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy w Kościele katolickim obchodzony jest od 1914 r. Od 2019 r. ustalono jego datę na ostatnią niedzielę września. Wcześniej był w drugą niedzielę po uroczystości Objawienia Pańskiego.

Instrukcja Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących z 1978 r. wskazuje, że dzień ten jest pomyślany jako "okazja dla pobudzenia wspólnot chrześcijańskich do odpowiedzialności wobec braci migrantów oraz do obowiązku współdziałania w rozwiązywaniu ich różnorakich problemów". (PAP)

Autorka: Magdalena Gronek

mgw/ jpn/